Van Overtuigen naar Verkennen
Hoe verander je een discussie over standpunten in een gesprek over belangen. Eerst jij, dan ik, dan samen.
Wanneer
Als deelnemers eenzijdig inzetten op push strategieën -duwen en overtuigen zonder te exploreren- of op pull strategieën -eindeloos exploreren zonder zelf stelling te nemen.
Hoe
Schrijf de 4 stappen van de oefening op een flap:
1: Helikopteren: constateer dat er een verschil van mening is en nodig de ander uit daarover in gesprek te gaan.
2: Verkennen: onderzoek actief het standpunt van de ander
3: Poneren: zet helder je eigen mening uiteen.
4: Afstemmen: bespreek met de ander waar dit jullie brengt.
Start
Leg uit welk gedrag bij iedere stap hoort en dat het raadzaam is om steeds de overgang naar een volgende stap expliciet te benoemen. Geef de eerste deelnemer (A) een gespreks-onderwerp waar 2 duidelijke zienswijzen in zitten, zoals:
- moet de gemeente € 15 miljoen steken in het redden van de plaatselijke voetbalclub?
- mag een 14 jarig meisje solo de wereld over zeilen?
- gaan wij een loonsverlaging accepteren om werk te behouden?
- als BN-er moet je niet zeuren over privacy.
A mag zijn standpunt bepalen, de acteur neemt het andere standpunt in. Laat ze even discussiëren met elkaar, waarbij de acteur vooral dramt: hij luistert niet en herhaalt alleen zijn eigen mening, zonder nuance of motivering. Zet het gesprek stil en nodig A uit om in te grijpen aan de hand van de stappen.
Stap 1: Helikopteren
De acteur start de oefening en begint wederom te drammen. Coach A om de welles / nietes dynamiek te doorbreken, bv door iets te zeggen als: “Ik merk dat onze meningen sterk verschillen en dat we niet tot uitwisseling komen. Het is goed om elkaar daar beter in te begrijpen. Laten we beginnen met jouw kijk op de zaak. Jij vindt dus dat de gemeente geen geld in de voetbalclub moet steken; wil je daar iets meer over vertellen?” De acteur gaat akkoord wanneer de interventie uitnodigend op hem overkomt.
Stap 2: Verkennen
A onderzoekt actief het standpunt van de acteur, zonder zijn eigen mening in te brengen. Als hij dat toch doet, speelt de acteur op: “Wil je nou weten hoe het zit, of wil je toch liever je eigen verhaal kwijt?” De acteur beloont door meer te vertellen over zijn motieven en belangen. Dit loopt door tot de acteur op een samenvatting reageert met: “Ja, dat is precies hoe ik het zie! Dat is het hele verhaal.”
Leg de oefening stil, en bespreek kort na. Waar liep je tegen aan? Lukte het om je eigen lijn los te laten en je uitsluitend te verdiepen in het standpunt van de ander?
Stap 3: Poneren
Nu is de beurt aan A; hij zet zijn eigen standpunt neer, zonder te proberen de ander te overtuigen of de argumenten van de ander onderuit te halen. Het gaat erom dat hij nu even het podium neemt voor zijn standpunt, middels heldere ik-boodschappen: “Het is me helder hoe jij het ziet, nu wil ik je meenemen naar hoe ik het zie.”
De acteur beloont door vragen te stellen en accurate samenvattingen te geven. Als A toch gaat overtuigen, gaat de acteur alsnog de discussie aan.
Bespreek na: hoe was het om je mening zo kort en bondig te geven? Lukte het om niet te gaan overtuigen?
Stap 4: Afstemmen
A geeft aan wat de verkenning van het standpunt van de acteur hem heeft opgeleverd. Vervolgens vraagt hij de acteur wat het gesprek hem opgeleverd heeft. De acteur beloont door aan te geven dat hij nu pas snapt wat A’s belangen zijn en dat hij mogelijkheden ziet om daar verder met A over in gesprek te gaan.
Bron: Christiaan Montanus
Tags bij deze werkvorm:
